ศาลจังหวัดตะกั่วป่า ไม่ปรากฎหลักฐานแน่ชัดว่าจัดตั้งขึ้นเมื่อเวลาใด แต่เป็นที่เข้าใจกันว่า ข้าหลวงพิเศษจัดตั้งศาลมณฑลภูเก็ตตามประกาศ ปี ร.ศ.117 ได้รายงานกราบบังคมทูลต่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในสมัยนั้นให้ทรงจัดตั้งขึ้นครั้งแรก เรียกว่า "ศาลเมืองตะกั่วป่า" ที่ตั้งศาลอยู่ที่เมืองเก่าหรือตลาดเก่าในปัจจุบัน โดยพลับพลาที่รับเสด็จเป็นที่ทำการศาล ตัวอาคารเป็นไม้ หลังคามุงจาก บัลลังก์ทำด้วยเครื่องไม้ไผ่ จากนั้นได้มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงขึ้นเป็นลำดับ ดังนี้
พ.ศ.2449 ศาลเมืองตะกั่วป่า ได้ย้ายที่ตั้ง โดยได้ย้ายพร้อมกับศาลากลางเมืองตะกั่วป่าไปตั้งอยู่ที่ตำบลเมืองใหม่ (กิ่งอำเภอเกาะคอเขาเดิม)
พ.ศ.2455 ศาลากลางเมืองตะกั่วป่าย้ายมาตั้งอยู่ที่ตำบลย่านยาว แขวงเมืองตะกั่วป่าอีก ศาลเมืองตะกั่วป่าจึงได้ย้ายมาตั้งที่ตำบลย่านยาว แขวงเมืองตะกั่วป่า
พ.ศ.2457 ผู้ว่าราชการเมืองได้สร้างอาคารที่ทำการศาลชั่วคราวให้มีสภาพอาคารฝาสานด้วยไม้ไผ่ หลังคามุงจาก พื้นปูซีเมนต์ บัลลังก์อยู่บนพื้น
พ.ศ.2457 กระทรวงยุติธรรมได้จัดสรรเงินงบประมาณให้ จำนวน 7,000 บาท เพื่อก่อสร้างอาคารศาลขึ้นใหม่เป็นอาคารไม้ยกพื้น พื้นลาดซีเมนต์ ตัวอาคารปูด้วยไม้กระดาน มีเพดานพร้อม สร้างเสร็จในเดือนธันวาคม 2460
พ.ศ.2460 ศาลเมืองตะกั่วป่าได้ถูกเรียกชื่อเป็น "ศาลจังหวัดตะกั่วป่า" ซึ่งไม่ได้มีความหมายเป็นการแบ่งชั้นของศาลตามพระธรรมนูญศาลยุติธรรมในปัจจุบัน แต่สันนิษฐานว่าจะให้สอดคล้องกับชื่อจังหวัดตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย เรื่องทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้เปลี่ยนคำว่า "เมือง" เรียกว่า "จังหวัด" ลงวันที่ 19 พฤษภาคม 2459
พ.ศ.2474 ได้มีประกาศรวมศาลมณฑลและศาลจังหวัดต่าง ๆ ลงวันที่ 2 มีนาคม 2474 ให้ยุบศาลจังหวัดตะกั่วป่าเข้ารวมกับศาลจังหวัดพังงา ดังนั้นบรรดาคดีต่าง ๆ จึงโอนไปอยู่อำนาจศาลจังหวัดตะกั่วป่า
พ.ศ.2478 จัดตั้งศาลจังหวัดตะกั่วป่าขึ้นตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแขวงสำหรับหัวเมือง พ.ศ.2478 มีเขตอำนาจตลอดเขตอำเภอตะกั่วป่า อำเภอกะปง และอำเภอเกาะคอเขา ใช้สถานที่เดิมของศาลจังหวัดตะกั่วป่าเป็นที่ทำการ เพียงแต่บูรณะให้มีสภาพดีขึ้น
พ.ศ.2479 ศาลแขวงตะกั่วป่า เริ่มพิจารณาพิพากษาอรรถคดีตั้งแต่วันที่ 15 พฤษภาคม 2479 ปรากฎตามหนังสือยุติธรรม ลงวันที่ 11 เมษายน 2479
พ.ศ.2480 ได้มีพระราชบัญญัติยกฐานะศาลแขวงแม่สะเรียง แขวงแม่สอด แขวงตะกั่วป่า แขวงหลังสวนเป็นศาลจังหวัด พ.ศ.2479 เพื่อเป็นการอำนวยความสะดวกให้แก่ประชาชนในอำเภอตะกั่วป่าและใกล้เคียงให้ไม่ต้องเสียเวลาเดินทางไกลไปถึงตัวจังหวัด
พ.ศ.2481 เปิดทำการเป็นศาลจังหวัดตะกั่วป่า ตั้งแต่วันที่ 15 กรกฎาคม 2481 ตามพระราชกฎษฎีกากำหนดวันเปิดศาลจังหวัดตะกั่วป่า โดยใช้อาคารที่ทำการของศาลจังหวัดตะกั่วป่า ซึ่งสร้างมาตั้งแต่ พ.ศ.2459 เป็นที่ทำการ
พ.ศ.2507 กระทรวงยุติธรรม ได้ของบประมาณทำการก่อสร้างอาคารศาลให้ใหม่ จำนวน 1,712,930 บาท เป็นตึกอาคาร 2 ชั้น ขนาด 4 บัลลังก์ หลังคาทรงไทย กว้าง 8.50 เมตร ยาว 48 เมตร
พ.ศ.2508 ก่อสร้างอาคารศาลแล้วเสร็จ กระทรวงยุติธรรมได้ประกอบพิธีเปิดอาคารศาลจังหวัดตะกั่วป่า เมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2508 แล้วใช้เป็นที่ทำการศาลติดต่อกันมาตั้งแต่นั้น จนถึงปัจจุบัน
แสดงความคิดเห็น